Konfeso pri difinita temo (ruse: Исповедь на заданную тему) estas verko de sovetia, rusia politikisto, poste prezidento de Rusio Boris Jelcin, aperinta en 1990.
« [la 25-an de marto 1989] Kiam al mi, eksigita de ĉiuj postenoj, telefonis Gorbaĉov kaj proponis postenon de ministro la Ŝtatkonstruado de Sovetunio, mi akceptis, ĉar en tiu momento al mi estis tute egale — kien. Fine de la interparolo li diris: “Sed memoru, en politikon mi ne lasos vin!” Tiam li evidente sincere kredis je tiuj ĉi vortoj. »
« Когда мне, снятому со всех постов, позвонил Горбачев и предложил должность министра в Госстрое СССР, я согласился, потому что в тот момент мне было абсолютно все равно — куда. В конце разговора он сказал: «Но имей в виду, в политику я тебя не пущу!» Тогда он, видимо, искренне верил в эти слова. »
« Ĝenerale, laŭ mia opinio, al Jegor Kuzmiĉ [Ligaĉov] mankas sistemo kaj kulturo en laboro. Estas jam malkomforte aŭskulti liajn ĉiamajn referencojn al la “sperto de Tomsko”. »
« В целом у Егора Кузьмича, по-моему, нет системы и культуры в работе. Постоянные его ссылки на «томский опыт» уже неудобно слушать. »
« Kutime ĉian mian paroladon mi estis preparanta tre longe, foje po 10-15 fojojn reverkis la tekston, provante trovi la plej gravajn, precizajn vortojn. »
« Обычно каждое свое выступление я готовил очень долго, иногда по 10-15 раз переписывал текст, пытаясь найти самые важные, точные слова. »
« [pri sia bapto] Konsiderante ke mia vico venis nur en la dua duono de la tago, sacerdoto jam malfacile sin tenis sur la piedoj [pro ebriiĝo]. Oni donis min al li, la pastro sinkigis min en la lignan sitelon, sed forgesis elpreni, li komencis pri io rezoni kaj diskuti kun la publiko… »
« Учитывая, что очередь до меня дошла только ко второй половине дня, священник уже с трудом держался на ногах. Подали ему меня, священник опустил в эту бадью, а вынуть забыл, давай о чем-то с публикой рассуждать и спорить… »
« Ni sesope, kune kun kaprino, ĉiuj surplanke, premiĝinte unu al alia, dormis. Ekde la sesa vivojaro fakte la hejma mastrumado estis sur miaj ŝultroj. »
« Вот мы вшестером, вместе с козой, — все на полу, прижавшись друг к другу, и спали. С шести лет, собственно, домашнее хозяйство было на мне. »
« La patro havis krudan karakteron, same kiel avo. Evidente tion heredis ankaŭ mi… Ĉe mia patro la ĉefa edukilo estis rimeno kaj pro misfaroj li forte punadis min… Mi kompreneble kunpremigadis la dentojn — eĉ ne unu sonon eligadis, tio lin kolerigadis, sed tamen panjo entrudiĝadis, forpenadis de li la rimenon, forpuŝadis lin, stariĝis inter ni. Do ŝi estis mia eterna defendanto. »
« А у отца характер был крутой, как у деда. Наверное, передалось это и мне… У отца главным средством воспитания был ремень, и за провинности он меня здорово наказывал… Я, конечно, зубы сожму — ни звука, это его злило, но все-таки мама врывалась, отнимала у него ремень, отталкивала, вставала между нами. в общем, она была вечной защитницей моей. »
« Pro miaj aktiveco, persisteco mi elstariĝis inter la buboj kaj tiel okazis ke ekde la unua lernojaro kaj ĝis la lasta, kvankam mi lernis en diversaj lernejoj, ĉiam oni elektadis min estro de la klaso. Lernado ĉiam estis en ordo — nur “kvinopoj” [plej alta pritakso], sed konduto — tiukampe al mi estis pli malfacile fanfaroni, plurfoje mi estis rande de tio, ke mi devintus adiaŭi lernejon. »
« Своей активностью, напористостью я выделялся среди ребят, и так получилось, что с первого класса и до последнего, хотя учился я в разных школах, всегда меня избирали старостой класса. С учебой всегда было все в порядке — одни пятерки, а вот с поведением — тут похвалиться мне труднее, не один раз я был на грани того, что со школой придется распрощаться. »
« Okazis ĉe ni ankaŭ pugnobataloj — unu urboparto kontraŭ alia: po 60-100 homoj interbatiĝis. Mi ĉiam partoprenis en tiuj ĉi bataloj, kvankam ankaŭ estis batita sufiĉe forte. Kiam iras muro kontraŭ muro, kiom ajn oni estas lerta kaj forta, tamen finfine oni estas trafita ĉe la kapo. Ĝis nun mi havas nazradikon kiel ĉe boksisto — oni batis ĝin per timono. »
« Еще у нас бои проходили — район на район: человек по 60-100 дрались. Я всегда участвовал в этих боях, хотя и попадало порядочно. Когда стенка на стенку, какой бы ловкий и сильный ни был, все равно, в конце концов, по голове перепадет. У меня переносица до сих пор как у боксера — оглоблей саданули. »
« Kiam mi estis adoleskanto, mi revis studentiĝi en ŝipkonstrua instituto, esploris ŝipojn, penis kompreni kiel ili estas konstruataj, ĉe tio mi studis seriozajn volumojn, lernolibrojn. Sed iel poiomete allogis min profesio de konstruisto, verŝajne pro tio ke mi jam laboris kiel laboristo, kaj la patro estis konstruisto… »
« Подростком я мечтал поступить в судостроительный институт, изучал корабли, пытался понять, как они строятся, причем сел за серьезные тома, учебники. Но как-то постепенно привлекла меня профессия строителя, наверное, потому, что я и рабочим уже поработал, и отец строитель… »
«Volejbalo efektive lasis en mia vivo grandan spuron, ĉar mi ne nur ludis, sed poste ankaŭ estis trejnanta kvar teamojn: duan selektitaron de la Urala Politeknika Instituto, virinojn, virojn — do mi malŝparis por volejbalo ĉiutage po ses horojn… »
« Волейбол оставил действительно в моей жизни большой след, поскольку я не только играл, но потом и тренировал четыре команды: вторую сборную Уральского политехнического института, женщин, мужчин, — в общем, у меня уходило на волейбол ежедневно часов по шесть… »
« [fine de la 1970-aj] En tiu tempoBreĵnev ne okupiĝis pri la lando aŭ, ni diru, ĉiam malpli kaj malpli okupiĝis. Lian ekzemplon sekvis la aliaj sekretarioj de CK, tiel okazis, ke ni praktike laboris memstare. Ni ricevadis iujn ordonojn, rezoluciojn de CK, sed ĉio ĉi estis ĉefe por formalaĵo, por raportoj… Realajn aferojn necesis solvi en la Konsilio de Ministroj. »
« [конец 1970-х гг.] В это время Брежнев страной не занимался или, скажем так, все меньше и меньше занимался. Его примеру следовали другие секретари ЦК, так получилось, что мы практически работали полностью самостоятельно. Получали какие-то указания, постановления ЦК, но это только для галочки, для отчетов… Реальные вопросы надо было решать в Совете Министров. »
«Breĵnev, laŭ mia opinio, en la lasta vivperiodo entute ne komprenadis kion li estis faranta, subskribanta, parolanta. La tuta potenco estis en la manoj de liaj apuduloj. »
« Брежнев, по-моему, в последний период жизни вообще не понимал, что он делал, подписывал, произносил. Вся власть была в руках его окружения. »
« Mi kaj Gorbaĉov interkonatiĝis kiam ni laboris kiel unuaj sekretarioj, li — de la Stavropola regiona partia komitato, mi de la Sverdlovska provinca komitato. »
« Вообще, мы познакомились с Горбачевым, когда работали первыми секретарям, он — Ставропольского крайкома партии, а я Свердловского обкома. »
« Mi legas kaj ne kredas al miaj okuloj: sekreta rezolucio de Politburoo pri detruado de la domo de Ipatjev en Sverdlovsko. Kaj ĉar la rezolucio estis sekreta, do la provinca partia komitato devis sur sin preni la tutan respondecon pri tiu ĉi sensenca decido. Jam en la unua buroo mi alfrontis akran reagon de homoj al la ordono el Moskvo. Malobei al la sekreta rezolucio de Politburoo estis ne eble. Kaj post kelkaj tagoj, nokte, al la domo de Ipatjev alveturis teknikaĵoj, ĝis matene nenio restis de la konstruaĵo. Poste oni asfaltis tiun ĉi lokon. »
« Читаю и глазам своим не верю: закрытое постановление Политбюро о сносе дома Ипатьевых в Свердловске. А поскольку постановление секретное, значит, обком партии должен на себя брать всю ответственность за это бессмысленное решение. Уже на первом же бюро я столкнулся с резкой реакцией людей на команду из Москвы. Не подчиниться секретному постановлению Политбюро было невозможно. И через несколько дней, ночью, к дому Ипатьевых подъехала техника, к утру от здания ничего не осталось. Затем это место заасфальтировали. »
« Dum unu el sinceraj konversacioj kun Fidel Castro, kaj mi ekhavis kun li konfidencajn rilatojn, li diris: “Vane vi riproĉas vin, turmentas — simple cirkonstancoj ankoraŭ ne maturiĝis por agi. Ili ne maturiĝis. Tre forta centro kiel kiraso detenas ĉion”. »
« В одной из откровенных бесед с Фиделем Кастро, а у меня с ним сложились доверительные отношения, он сказал: «Зря ты себя коришь, терзаешь — просто обстановка еще не созрела для того, чтобы действовать. Не созрела. Очень сильный центр, как панцирь, удерживает все». »
« [pri interparolo kun estro de la Sverdlovska provinca administracio de KGB] Rimarkindas, ke dum ĉiuj dek jaroj dum mi laboris kiel unua sekretario [de la provinca partia komitato] oni trovis eĉ ne unu spionon, malgraŭ ĉiuj penoj. Kornilov pri tio ege bedaŭris, diris ke oni malbone laboras: “En tia provinco almenaŭ unu spiono devus esti kaptita, sed jen — eĉ ne unu”. »
« [о беседе с начальником Свердловского областного управления КГБ] Надо сказать, за все десять лет, что я работал первым секретарем, ни одного шпиона не нашли, как ни старались. Корнилов по этому поводу сильно сокрушался, мол, плохо работаем: «В такой области хоть бы один шпион попался, а тут — ни одного». »
« Mi estas edukita de tiu sistemo. Kaj ĉio estis trasorbita de administra-ordonaj metodoj de estrado — mi kondutis laŭe al tio. Se mi aranĝis iujn kunsidojn, gvidis buroon, faris raportojn en plenkunveno — ĉio ĉi rezultis en firma persisto, impeto, premo. En tiu tempo tiuj metodoj donis sian rezulton, des pli se estro havis certajn volajn trajtojn. »
« Я воспитан этой системой. И все было пропитано административно-командными методами руководства — соответственно вел так себя и я. Проводил ли какие-то совещания, вел ли бюро, делал ли доклады на пленуме — все это выливалось в твердый напор, натиск, давление. В то время эти методы давали свой результат, тем более, если руководитель обладал определенными волевыми качествами. »
« En la lando ekzistas certa sindromo de Moskvo. Ĝi manifestiĝas tre specife — unue, je malŝato de la moskvanoj kaj samtempe je pasia deziro transloĝiĝi al Moskvo kaj ankaŭ iĝi moskvano. »
« В стране существует некий синдром Москвы. Он проявляется очень своеобразно — во-первых, в неприязни к москвичам и в то же время в страстном желании переехать в Москву и самому стать москвичом. »
« Mi persone bedaŭras, ke Gorbaĉov ne partoprenas en mitingoj. Por li tio estus ege utile. Por li, alkutimiĝinta al konversacio kun speciale preparitaj, selektitaj, per busoj alportitaj homoj, ŝajnigantaj laboristajn amasojn, sperto de mitingoj en Luĵniki estus tre valora leciono. Eble finfine tio okazos… »
« Мне лично жаль, что Горбачев не принимает участия в митингах. Для него это было бы более чем полезно. Ему, привыкшему к разговору со специально подготовленными, отобранными, доставленными на автобусах людьми, изображающими трудящиеся массы, опыт лужниковских митингов стал бы очень ценным уроком. Может быть, в конце концов это и произойдет… »
« [pri Viktor Griŝin, unua sekretario de la Moskva Urba Partia Komitato] Griŝin certe estas homo de malalta intelekto, sen ajna morala sento de honesteco — ne, tion li ne havis. Li havis orgojlon, tre evoluintan komplezemon. Li sciis en ĉiu horo kion necesas fari por komplezi al la estraro. Li sin preparis por iĝi ĝenerala sekretario, provis fari ĉion por kapti la potencon, sed feliĉe oni malebligis tion. »
« Гришин, конечно, человек невысокого интеллекта, без какого-то нравственного чувства порядочности — нет, этого у него не было. Была напыщенность, было очень развито угодничество. Он знал в любой час, что нужно сделать, чтобы угодить руководству. Он готовился стать Генеральным секретарем, пытался сделать все, чтобы захватить власть в свои руки, но слава богу, не дали. »
« [pri sia laboro kiel la unua sekretario de la Moskva Urba Partia Komitato] Kiam poste oni kritikis min ke mi kruele traktis la unuajn sekretariojn, elpostenigante ilin amase, mi analizis tiun ĉi situacion kaj trovis ke dum mia regado estis ŝanĝitaj 60% de la unuaj sekretarioj de distriktaj partiaj komitatoj. Kaj dum regado de Miĥail Sergejeviĉ Gorbaĉov — 66% de la unuaj sekretarioj de provincaj partiaj komitatoj. Do mi kaj kamarado Gorbaĉov povus tiurilate diskuti, kiu el ni ekscesis rilate la personaron. »
« Когда впоследствии меня критиковали за то, что я жестоко отнесся к первым секретарям, снимая их с постов направо и налево, я проанализировал эту ситуацию, и выяснилось, что при мне сменилось 60 процентов первых секретарей районных комитетов партии. А при Михаиле Сергеевиче Горбачеве — 66 процентов первых секретарей обкомов партии. Так что мы с товарищем Горбачевым могли бы в этом отношении поспорить, кто из нас перегнул палку в вопросе кадров. »
« [pri Aleksandr Korovicin, sin mortiginta la 23-an de julio 1986] Peze impresis min tragika incidento kun eksa unua sekretario de la Kieva distrikta partia komitato [en Kieva distrikto de Moskvo]. Li sin mortigis saltinte el la sepa etaĝo. En tiu momento li ne laboris en la distrikta komitato jam duonjaron, li transiris al la Ministerio pri nefera metalurgio kiel vicestro de administracio pri personaro, la medio tie ŝajnas estis normala. Kaj jen tute neatendite — tiom terura turno. Iu telefonis lin, kaj li elsaltis el fenestro. Poste, kiam oni komencis persekuti min, tiun ĉi tragikan incidenton iu provis uzi en siaj celoj, dirinte ke tiu ĉi homo sin mortigis pro tio ke mi eksigis lin de la posteno de la unua sekretario de la distrikta partia komitato. Eĉ legendo estis kreita kvazaŭ li foriris post diskuto en buroo kaj elsaltis el fenestro. Tio estis absoluta mensogo. »
« Тяжелое впечатление на меня произвел трагический случай с бывшим первым секретарем Киевского райкома партии. Он покончил с собой, выбросившись с седьмого этажа. В тот момент он не работал в райкоме уже полгода, перешел в Минцветмет заместителем начальника управления кадров, обстановка там вроде была нормальная. И вдруг совершенно неожиданно — такой страшный поворот. Кто-то ему позвонил, и он выбросился из окна. Позже, когда меня принялись травить, этот трагический случай кое-кто попытался использовать в своих целях, заявив, что этот человек покончил с собой из-за того, что я снял его с должности первого секретаря райкома партии. Даже легенда была сочинена, будто он вышел с обсуждения на бюро и выбросился из окна. Это была абсолютная ложь. »
« [pri Jegor Ligaĉov] Tuta lia kampanjo kontraŭ alkoholismo estis mirinde malklera kaj absurda… Oni ne komencis drinki malpli, sed la tuta enspezo de la alkoholvendado ekiris al subteraj fabrikantoj de hejmfaritaj drinkaĵoj. Katastrofe kreskis nombro de venenadoj, inkluzive tiujn kun mortofino. Do la situacio iĝis ĉiam pli akra kaj dume Ligaĉov vigle raportadis pri sukcesoj je lukto kontraŭ drinkado kaj alkoholismo. Tiam li estis la dua homo en la partio, ordonis al ĉiuj ajn. Konvinki lin pri io ajn estis tute ne eble. »
« Вообще, вся его кампания против алкоголизма была просто поразительно безграмотна и нелепа… Пить меньше не стали, но весь доход от продажи спиртного пошел налево, подпольным изготовителям браги. Катастрофически возросло число отравлений, в том числе со смертельными исходами. В общем, ситуация обострялась, а в это время Лигачев бодро докладывал об успехах в борьбе с пьянством и алкоголизмом. Тогда он был вторым человеком в партии, командовал всеми налево и направо. Убедить его в чем-то было совершенно невозможно. »
« Tiel okazis ke elektado de Gorbaĉov kiel ĝenerala sekretario en marto 1985 en plenkunveno de CK transformiĝis je aro de onidiroj. Unu el la mitoj diras ke kvar membroj de Politburoo, proponinte Gorbaĉovon, decidis la sorton de la lando. Ligaĉov rekte diris tion dum la 19-a partia konferenco, per kio li, laŭ mia opinio, simple ofendis Gorbaĉovon, kaj ankaŭ ĉiujn kiuj partoprenis en la elektado de la ĝenerala sekretario. »
« Так получилось, что избрание Горбачева Генеральным секретарем в марте 1985 года на Пленуме ЦК обросло различными слухами. Один из мифов гласит, что четыре члена Политбюро, выдвинув Горбачева, решили судьбу страны. Лигачев это сказал прямым текстом на XIX партконференции, чем просто оскорбил, по-моему, самого Горбачева, да и всех, кто принимал участие в выборах Генерального секретаря. »
« [pri Viktor Griŝin, unua sekretario de la Moskva Provinca Partia Komitato, kiel kandidato je Ĝenerala Sekretario de la Komunista Partio de Sovetunio] Preskaŭ ĉiuj partoprenintoj de la plenumkunsido, inkluzive de spertaj, maturaj unuaj sekretarioj de partiaj komitatoj, opiniis ke varianto kun Griŝin estas ne ebla — tio estus tuja fino de la partio, de la lando… Ni vizitis kelkajn membrojn de Politburoo, inkluzive Ligaĉovon. Nia pozicio koincidis kun lia opinio, ĉar li timis Griŝinon same kiel ni. Kaj post kiam iĝis klare ke tio estas opinio de plimulto, ni decidis ke se estos proponita alia kandidato — Griŝin, Romanov, iu ajn — ni unuece kontraŭos. Kaj ni fiaskigos… subtenis tiun ĉi vidpunkton ankaŭ Gromiko. Krome li proponis dum la plenumkunsido kiel kandidaton Gorbaĉovon. Griŝin kaj liaj apuduloj ne riskis ion entrepreni, ili komprenis ke iliaj ŝancoj estas malgrandaj, pli ĝuste nulaj, do kandidateco de Gorbaĉov estis akceptita sen iuj ajn komplikaĵoj. »
« Практически все участники Пленума, в том числе и опытные, зрелые первые секретари обкомов, считали, что вариант с Гришиным невозможен — это был бы немедленный конец для партии, для страны… Побывали у некоторых членов Политбюро, в том числе у Лигачева. Наша позиция совпала и с его мнением, потому что Гришина он боялся так же, как и мы. И после того как стало ясно, что это мнение большинства, мы решили, что, если будет предложена другая кандидатура — Гришина, Романова, кого угодно, — выступим дружно против. И завалим… поддержал эту точку зрения и Громыко. Он же на Пленуме выступил с предложением о выдвижении Горбачева. Гришин и его окружение не рискнули что-либо предпринимать, они осознали, что шансы их малы, а точнее, равны нулю, поэтому кандидатура Горбачева прошла без каких-либо сложностей. »
« [pri perestrojko] Estis farita ĝusta paŝo, kvankam certe tio estis revolucio de supre. Kaj tiaj revolucioj finfine neeviteble turniĝas kontraŭ la aparato, se ĝi ne kapablas teni popolan iniciaton en akceptebla por si kadro. Kaj tiu aparato komencis rezisti perestrojkon, bremsi ĝin, lukti kontraŭ ĝi kaj ĝi marĉiĝis senprogrese. Krome bedaŭrinde koncepto de perestrojko evidentiĝis nepripensita. Plejparte ĝi aspektis kiel aro de novaj belaj sloganoj kaj alvokoj. »
« Был сделан правильный шаг, хотя, конечно же, это была революция сверху. А такие революции в конечном счете неизбежно оборачиваются против аппарата, если он не в состоянии удержать народную инициативу в приемлемом для себя русле. И этот аппарат начал сопротивляться перестройке, тормозить ее, бороться с ней, и она забуксовала на месте. К тому же, к сожалению, концепция перестройки оказалась непродуманной. В большей степени она выглядела как набор новых звучных лозунгов и призывов. »
« [pri perestrojko] Estas mirinde, sed de aprilo 1985, kiam estis proklamita perestrojko, pasis pli ol kvar jaroj. Ial tiun ĉi periodon, tutajn kvar jarojn, oni nomas komenco, unua etapo, unuaj paŝoj ktp. Efektive tio estas multe, en Usono tio estas prezidenta oficperiodo. Dum kvar jaroj prezidanto devas fari ĉion, kion li promesis, kion li povis. Se la lando ne progresis, oni elektas alian. »
« Удивительно, но с апреля 1985 года, когда была провозглашена перестройка, прошло больше четырех лет. Почему-то всюду этот период, целых четыре года, называют началом, первым этапом, первыми шагами и т.д. На самом деле это много, в США — это президентский срок. За четыре года президент должен сделать все, что обещал, что было в его силах. Если страна не продвинулась вперед, его переизбирают. »
« [kunsidoj de Politburoo ĉe Gorbaĉov] La kunsidoj kutime komenciĝis tiel. Membroj de Politburoo kolektiĝis en unu ĉambro. Kandidatoj, kiel la dua kategorio de la anaro de Politburoo, kaj sekretarioj de CK kiel la tria, viciĝinte atendis en la kunsidejo kiam aperos la ĝenerala [sekretario]. Post li marŝis ĉiuj aliaj membroj de Politburoo laŭ rango. Kutime post Gorbaĉov iris Gromiko, poste Ligaĉov, Riĵkov kaj poste laŭ alfabeto. Kiel glaciĥokeistoj ili preteriris nian vicon, ĉiu salutis nin per manpremo, foje diris unu-du frazojn laŭvoje, kaj ofte simple iris silente. Poste ili sidiĝis ĉe ambaŭ flankoj de la tablo, loko de ĉiu estis difinita, kaj ĉe la kapo de la tablo staranta transverse sidiĝis prezidanto — Gorbaĉov… Ĉi tie, sur la pinto de la partia Olimpo, kasta sistemo estis sekvata tre skrupule. »
« Заседания начинались обычно так. Члены Политбюро собирались в одной комнате. Кандидаты, как вторая категория состава Политбюро, и секретари ЦК, как третья, выстроившись в ряд, ждали в зале заседаний, когда появится Генеральный. За ним шли все остальные члены Политбюро по рангу. Обычно за Горбачевым шел Громыко, потом Лигачев, Рыжков и дальше — по алфавиту. Как хоккеисты проходили около нашей шеренги, каждый здоровался за руку с нами, иногда одна-две фразы на ходу, а часто просто молча. Затем рассаживались по обе стороны стола, место каждого было определено, а во главе стола, стоящего поперек, садился председательствующий — Горбачев… Здесь, на вершине, так сказать, на партийном Олимпе, кастовость соблюдалась очень скрупулезно. »
« [pri Jegor Ligaĉov] Jure li ne estis la dua homo en la partio, sed fakte tiu kiu gvidis sekretariaton de CK ĉiam estis konsiderata tia. La sekretariato okazis ĉiun mardon… Kutime enkondukajn vortojn diris Gorbaĉov, li ĉiam faris tion longe… Post la enkondukaj vortoj de la ĝenerala [sekretario] laŭvice, dekstren de maldekstre — po du-kvin minutojn, foje laŭ esenco de la afero, pli ofte — por montri sin, esprimis sian opinion la kunsidintoj. »
« Де-юре он не являлся вторым человеком в партии, а фактически тот, кто вел Секретариат ЦК, всегда считался таковым. Секретариат проходил каждый вторник… Обычно вводное слово произносил Горбачев, делал это всегда пространно… После вступительного слова Генерального по порядку, слева направо — по две-пять минут, иногда по существу, чаще — чтобы отметиться, участники заседания высказывались. »
«Gorbaĉov ĉiam pli admiradis sin mem, sian parolon — paroli ronde li ŝatas kaj scias, videblis ke la potenco kaptas lin, li perdas senton de realo, en li vivas iluzio, ke perestrojko efektive vaste kaj profunde evoluas, ke ĝi rapide konkeras teritoriojn kaj amasojn. Sed en la vivo ĉio estis alie. »
« Горбачев все больше любовался собой, своей речью — округло говорить он любит и умеет, было видно, что власть его захватывает, он теряет чувство реальности, в нем живет иллюзия, что перестройка действительно широко и глубоко развивается, что она быстро захватывает территории и массы. А в жизни все было не так. »
« Diskutojn ni havis ĉefe kun Ligaĉov, Solomencev. Gorbaĉov plej ofte tenis neŭtralan pozicion, kvankam se kritiko koncernis laboron pri kiu li okupiĝis antaŭe, li certe ne povis ignori tion. Li nepre rebatis la kritikon. »
« Споры у нас были в основном с Лигачевым, Соломенцевым. Горбачев больше держал нейтральную позицию, хотя, если критика касалась той работы, которой он предварительно занимался, он, конечно, этого так оставить не мог. Обязательно давал отпор. »
«Gromiko havis strangan rolon: li kvazaŭ ekzistis, ion faris, kun iu renkontiĝadis, paroladis, sed efektive lin ŝajne bezonis neniu. Kiel prezidanto de Prezidio de la Supera Konsilio de Sovetunio laŭ protokolo li devis aranĝi internaciajn renkontiĝojn, akceptadi gastojn, sed ĉar intertraktojn plejparte gvidis Gorbaĉov aŭ en ekstrema kazo ili duope, li iĝis ekskludita el reala politika vivo, transformiĝis, eble sen kompreni tion, simple je iu simbolo. Gromiko estis kvazaŭ translokita al estanteco el fora kaj ne tre fora pasinteco. Ĉe tio li kompreneble ne tre bone estis komprenanta kio okazas ĉirkaŭe, pri kio efektive oni parolas. En Politburoo li preskaŭ ĉiam elpaŝis. Pri preskaŭ ĉiu afero. Li paroladis ĉiam longe, kaj se okazis diskuto pri internaciaj aferoj, tiukaze li jam konsideris necesa detale rememori pasintajn jarojn… La lastajn jarojn tiu iam agema homo estis ĝisvivanta sian tempon en iu kreita de li mem, izolita mondo… Li havis sufiĉe liberan horaron: li venadis al laboro je la deka, dekunua, foriris je la sesa, sabate li ripozis — mallonge dirite, li ne tre penis kaj oni ne postulis tion de li. Estis grave ke li diligente plenumu sian rolon kaj ne tro malhelpu. Min li traktis normale. »
« У Громыко была странная роль: он как бы существовал, что-то делал, с кем-то встречался, произносил речи, но на самом деле вроде бы и не нужен был никому. Как Председатель Президиума Верховного Совета СССР, по протоколу он обязан был проводить международные встречи, принимать гостей, но, поскольку переговоры в основном вел Горбачев или, в крайнем случае, они вдвоем, он оказался выключенным из реальной политической жизни, превратился, может быть сам до конца не осознавая, просто в какой-то символ. Громыко был как бы перенесен в настоящее из далекого и не очень далекого прошлого. При этом, естественно, он не очень сильно понимал, что происходит вокруг, о чем вообще идет речь. На Политбюро он почти всегда выступал. Почти по любому вопросу. Выступал всегда долго, а когда шло обсуждение международных вопросов, тут уж он считал нужным обстоятельно вспомнить минувшие годы… Последние годы этот когда-то деятельный человек доживал свой век в каком-то им самим созданном, изолированном мире… У него был достаточно свободный график: приезжал на работу к десяти, одиннадцати, уезжал в шесть, по субботам отдыхал — короче, сильно не утруждал себя, да этого от него и не требовалось. Было важно, чтобы он исправно выполнял свою роль и сильно не мешал. Ко мне он относился нормально. »
« [pri Nikolaj Riĵkov] Li ĉiam restis en ombro, malgraŭ sia alta posteno. Post tragikaj eventoj en Armenio, kiam li en la ekstrema situacio devis laŭvorte per propraj manoj ekmovigi la rustiĝintan mekanismon de urĝa helpo, ne dormi dum diurnoj, la popolo, laŭ mia opinio, unuafoje ekatentis ke ni havas propran ĉefministron, »
« Он всегда был в тени, несмотря на свою высокую должность. После трагических событий в Армении, когда ему в экстремальной ситуации пришлось буквально собственными руками раскачивать проржавевший механизм экстренной помощи, не спать сутками, народ, по-моему, впервые обратил внимание на то, что у нас есть свой премьер-министр. »
« [pri Miĥail Solomencev] Lastatempe li kondutis tre malcerte, kvazaŭ li atendis ion. Li elpaŝis malofte. Cetere se temis pri aferoj ligitaj al la ordono pri lukto kontraŭ ebriado, tiukampe li ĉiam subtenadis Ligaĉovon, ili trovis unu la alian. Kiam oni emeritigis Solomencevon, Ligaĉov komencis angori. Neniu alia subtenis tiun deliran ordonon. »
« Последнее время он вел себя очень неуверенно, как будто чего-то ждал. Выступал редко. Правда, если дело касалось вопросов, имеющих отношение к постановлению по борьбе с пьянством, тут он все время поддерживал Лигачева, они нашли друг друга. Когда Соломенцева отправили на пенсию, Лигачеву стало тоскливо. Больше это бредовое постановление поддерживать никто не стал. »
« [pri Viktor Ĉebrikov] Baldaŭ li iĝis sekretario de CK, forlasinte postenon de prezidanto de KGB. Tiu ŝaka paŝo estis konvena por Gorbaĉov, kaj la komitaton ekestris la obeema kaj fidela Krjuĉkov. Sed ĉiuj polica-justicaj institucioj kaj KGB plu restis en la manoj de la eksa KGB-estro. Plej gravas ke Ĉebrikov plu havis psikologion de KGB-ano: ĉie vidi komploton de la Okcidento, spionojn, neniun lasi vivi libere, ĉiujn niveligi samdistinge. »
« В скором времени он стал секретарем ЦК, уйдя с поста председателя КГБ. Этот шахматный ход был удобен Горбачеву, а комитет возглавил послушный и преданный Крючков. Но по-прежнему все правоохранительные органы и КГБ оставались в руках бывшего шефа КГБ. Главное, у Чебрикова осталась психология кэгэбэшника: всюду видеть происки запада, шпионов, никого не пущать, всех причесывать под одну гребенку. »
« [pri Vladimir Dolgiĥ] Por lia malfeliĉo, Griŝin listigis Dolgiĥ inter siaj subtenantoj, planis membrigi lin en Politburoo kaj enpostenigi kiel prezidanton de la Konsilio de Ministroj. Kompreneble tiuj, kiuj trafis la Griŝin-teamon, estis fakte kondamnitaj kaj multaj efektive baldaŭ adiaŭis siajn seĝojn. Sed Dolgiĥ ankoraŭ laboris. Tio estis eble unu el la plej profesiaj, efike laborantaj sekretarioj de CK. Ĝis sia emeritiĝo li restis kandidato je la membroj de Politburoo. Relative juna — li ne havis eĉ kvindek jarojn — li ĝis sekretario de CK, veninte el Krasnojarsko. Trajtoj de Dolgiĥ estis sistemeco, prudento — li neniam proponadis hastajn decidojn — memstareco, certe en permesitaj limoj… Mi pensas ke li estis tre utila por Politburoo, sed baldaŭ oni “forkondukis” lin al emeritiĝo. »
« К его несчастью, Гришин записал Долгих в свой список ближайших сторонников, собирался включить его в состав членов Политбюро и предполагал поставить его на место Председателя Совета Министров. Конечно, те, кто попал в число гришинской команды, практически были обречены, и многие действительно вскоре простились со своими креслами. Но Долгих еще работал. Пожалуй, это был один из наиболее профессиональных, эффективно работающих секретарей ЦК. Так до своей пенсии он и оставался кандидатом в члены Политбюро. Относительно молодым — ему еще не было и пятидесяти лет — он стал секретарем ЦК, приехав из Красноярска. Долгих отличали системность, взвешенность — он никогда не предлагал скоропалительных решений, — самостоятельность, конечно, в пределах допустимого… Мне кажется, он очень полезен был Политбюро, но вскоре его «увели» на пенсию. »
« [pri Anatolij Lukjanov] A. I. Lukjanov longan tempon estis preskaŭ la plej nerimarkebla figuro inter la supera partia elitularo. Li okupadis postenon de la unua vic-prezidanto de la Supera Konsilio de Sovetunio. Post apero de nova situacio kun balotoj, kongreso de popolaj deputitoj, laboro de sesio de la Supera Konsilio, lia rolo draste kreskis kaj tuj plenforte montriĝis liaj partia-burokrataj ecoj de altranga kadrulo — malfelkseco, manko de interna libereco, de vasta pensado. Li ne povas regi malkutimajn situaciojn, nemalofte aperantajn dum laboro de la Supera Konsilio, li ekpanikas, ekkoleras, preskaŭ krias kaj eĉ pugnofrapas laŭ tablo. »
« А. И. Лукьянов долгое время был чуть ли не самой незаметной фигурой среди высшего партийного эшелона власти. Он занимал пост первого заместителя Председателя Верховного Совета СССР. После возникновения новой ситуации с выборами, съездом народных депутатов, работой сессии Верховного Совета его роль резко возросла, и тут же в полной мере проявился набор партийно-бюрократических качеств высокопоставленного аппаратчика — негибкость, отсутствие внутренней свободы, широты мысли. Он не может управлять нестандартными ситуациями, нередко возникающими в работе Верховного Совета, впадает в панику, начинает сердиться, чуть ли не кричать и даже стучать кулаком. »
« [pri Dmitrij Jazov] tio estas vera ĝisosta militisto, sincera kaj fervora. Oni povus taskigi lin pri komandado de militdistrikto aŭ stabo, sed por posteno de la ministro pri defendo li estas malpreta. Li estas mense limigita, tute ne akceptas la kritikon kaj se ne laŭvorte ekstrema premado de deputitoj fare de Gorbaĉov, neniam Jazov estus aprobita al la ministra posteno… La generalo estas nia patruja generalo, kun angoro rigardanta la tutan civilan loĝantaron de la lando kaj je profundo de la animo revanta mobilizi ĉiujn plenkreskulojn por eternaj militekzercoj. Mi troigas, certe. »
« Это настоящий вояка, искренний и усердный. Ему можно было бы доверить командование округом или штабом, но к должности министра обороны он не подготовлен. Ограничен, совершенно не приемлет критику, и если бы не буквально жесточайший прессинг Горбачева на депутатов, никогда Язов не был бы утвержден на должность министра… Генерал, он и есть наш отечественный генерал, с тоской глядящий на все гражданское население страны и в глубине души мечтающий призвать всех взрослых на вечные воинские сборы. Утрирую, конечно. »
« [pri Vladimir Ŝĉerbickij] Gorbaĉov timas tuŝi lin, same kiel iam li ne deziris solvi la problemon de Alijev, kiam al ĉiuj jam estis klare, ke plu teni tiun ĉi homon, dronintan en siaj etaj kaj grandaj profitcelaj aferaĉoj, en Politburoo estas simple neeble. Mi speciale venis al Gorbaĉov kun dosierujo da dokumentoj kaj preskaŭ unu horon admonadis: Miĥail Sergejeviĉ, estas hontinde sidi kune kun li, ni ne povas tiel malhonorigi Politburoon. Tamen li ignoris min. Cetere finfine oni sendis Alijev al honora persona emeriteco. Sed kial necesis tiom longe solvadi tiun kriantan, per unusola maniero solvendan problemon? »
« Горбачев боится его трогать, так же как в свое время он не хотел решать вопрос с Алиевым, когда всем уже было ясно, что держать этого погрязшего в своих мелких и крупных корыстных делах человека в составе Политбюро просто невозможно. Я специально пришел к Горбачеву с папкой документов и почти час уговаривал: Михаил Сергеевич, стыдно сидеть вместе с ним, мы не можем так позорить Политбюро. Так он меня тогда и не послушал. Правда, в конце концов Алиева отправили на почетную персональную пенсию. Но почему надо было так долго решать эту кричащую, однозначно решаемую проблему?! »
« [pri Aleksandr Nikolajeviĉ Jakovlev] La plej inteligenta, racia, kaj longvida politikisto. Mi ĉiam ĝuis aŭskultante liajn tre precizajn rimarkojn kaj vortumojn rilate aferojn diskutatajn en Politburoo. Certe li estis singarda, ne riskis senpripense kiel faris tion mi kontraŭ Ligaĉov. »
« Наиболее умный, здравый и дальше всех видящий политик. Я всегда получал удовольствие, слушая его очень точные замечания и формулировки по обсуждаемым на Политбюро вопросам. Конечно, он осторожен, не лез на рожон против Лигачева. как это делал я. »
« [pri Vadim Andrejeviĉ Medvedev] Post kiam Gorbaĉov distiris la ĉefajn diskutantojn pri ideologiaj aferoj, Ligaĉovon kaj Jakovlevon laŭ malsamaj anguloj, taskiginte al unu agrikulturon kaj al la alia internaciajn aferojn, Medvedev iĝis la ĉefa ideologo de la lando. Li sukcesas plenumi tiujn ĉi devojn kun granda peno, pli ĝuste tute ne sukcesas. La ĉefaj bonaj trajtoj, pro kiuj Gorbaĉov enpostenigis ilin, estas obeemo kaj manko de novaj pensoj kaj ideoj. »
« После того как Горбачев растащил главных спорщиков по вопросам идеологии, Лигачева и Яковлева, по углам, поручив одному сельское хозяйство, а другому — международные дела, Медведев стал главным идеологом страны. Справляется он с этими обязанностями с большим трудом, а точнее будет сказать, совсем не справляется. Главные достоинства, из-за которых Горбачев поставил его на это место, — послушание и отсутствие новых мыслей и идей. »
« Все помнят трагикомическую историю, когда, приехав на ВАЗ в Тольятти, Горбачев объявил о том, что в ближайшее время нам надо стать законодателями моды в автомобилестроении. Газеты, телевидение тут же, как всегда, подхватили этот взывающий к новым свершениям лозунг. А специалисты в это же время не знали, куда девать глаза от стыда и ужаса. »
« [pri la vivo de kandidato je membroj de Politburoo] Bezonoj estas tiom grandaj, ke la vera komunismo ĝis nun estas konstruita por dudek homoj. La komunismon kreas la Naŭa administracio de KGB. La ĉiopova administracio, kiu povas ĉion. Kaj la vivo de la partiestro troviĝas sub ĝia sendorma rigardo, ĉia kaprico estas plenumata. Vilao malantaŭ verda barilo ĉe rivero Moskvo kun granda teritorio, kun ĝardeno, sportaj kaj porinfanaj ludejoj, kun gardistoj sub ĉiu fenestro kaj kun alarmosistemo. Eĉ je mia nivelo de kandidato je la membroj de Politburoo estas tri kuiristoj, tri kelnerinoj, ĉambristino, ĝardenisto kun sia personaro… Kaj kinejo haveblas en la vilao mem, ĉiun vendredon, sabaton, dimanĉon speciale aperas kinprezentisto kun kolekto da filmoj. Medicino estas la plej moderna, la tuta aparataro estas importita, farita laŭ plej lasta vorto de la scienco kaj tekniko. Ĉambroj en hospitalo estas grandegaj apartamentoj kaj denove ĉirkaŭe estas luksaĵoj: servicoj, kristalo, tapiŝoj, lustroj… Kaj kuracistoj, timante la respondecon, unuope decidas nenion. Nepre kunvenas kuracista konsiliĝo el kvin, dek kaj foje eĉ pli da altkvalifikitaj kuracistoj. »
« Потребности так велики, что настоящий коммунизм пока удалось построить для двух десятков человек. Коммунизм создает Девятое управление КГБ. Всемогущее управление, которое может все. И жизнь партийного руководителя находится под его неусыпным оком, любая прихоть выполняется. Дача за зеленым забором на Москве-реке с большой территорией, с садом, спортивными и игровыми площадками, с охраной под каждым окном и с сигнализацией. Даже на моем уровне кандидата в члены Политбюро — три повара, три официантки, горничная, садовник со своим штатом… А кинозал есть прямо на даче, каждую пятницу, субботу, воскресенье специально появляется киномеханик с набором фильмов. Медицина — самая современная, все оборудование импортное, по последнему слову науки и техники. Палаты — огромные апартаменты, и опять кругом роскошь: сервизы, хрусталь, ковры, люстры… А врачи, боясь ответственности, поодиночке ничего не решают. Обязательно собирается консилиум из пяти, десяти, а то и более высококвалифицированных специалистов. »
« “Kremla manĝoporcio” estis pagata nur duone de ĝia kosto kaj konsistis el plej altkvalitaj nutraĵoj. Sume specialajn manĝoporciojn en Moskvo ricevadis 40 mil homoj. Sekcioj de GUM [la Ĉefa Universala Magazeno] estis speciale destinitaj por partia elito, kaj estraro malpli altranga havis jam aliajn magazenojn, ĉio okazis laŭ rangoj… Ferio — kaj elektu por vi iun ajn lokon en la sudo, speciala vilao nepre troveblos. La alian tempon la vilaoj estis malplenaj… Vojaĝoj per persona aviadilo. Flugas Iljuŝin Il-62 aŭ Tupolev Tu-134 — en ĝi estas sekretario de CK, kandidato je la membroj aŭ membro de Politburoo. Sola. Apude estas nur kelkaj gardistoj kaj servistaro. »
« «Кремлевский паек» оплачивался половиной его стоимости, а входили туда самые отборные продукты. Всего спецпайками разной категории в Москве пользовались 40 тысяч человек. Секции ГУМа специально предназначены для высшей элиты, а контингент начальников чуть пониже — уже другие спецмагазины, все по рангу… Отпуск — и выбирай любое место на юге, спецдача обязательно найдется. Остальное время дачи пустовали… Поездки персональным самолетом. Летит Ил-62 или Ту-134 — в нем секретарь ЦК, кандидат в члены или член Политбюро. Один. Рядом лишь несколько человек охраны и обслуживающий персонал. »
« [pri privilegiita vivo de la partia elito en Sovetunio] Amuze estas tio ke nenio estas posedata de ili mem. Ĉio la plej rimarkinda, la plej bona — vilaoj, manĝoporcioj, maro forbarita de ĉiuj — estas posedaĵo de la Sistemo. Kaj ĝi same kiel donis, povas ankaŭ repreni. La ideo laŭ sia esenco estas genia… Stalino sukcesis ŝlifi tiun ĉi mekanismon ĝis tioma perfekteco ke eĉ la edzinoj de liaj kamaradoj ne apartenis al ili mem, ankaŭ ili apartenis al la Sistemo. Kaj la Sistemo povis forpreni la edzinojn, kiel ĝi forprenis ĉe Kalinin, Molotov, kaj ili eligis eĉ ne unu sonon. »
« Тут забавно то, что ничего им самим не принадлежит. Все самое знамечательное, самое лучшее — дачи, пайки, отгороженное от всех море — принадлежит Системе. И она как дала, так и отнять может. Идея по сути своей гениальная… Сталин умудрился отточить этот механизм до такого совершенства, что даже жены его соратников не принадлежали им самим, они тоже принадлежали Системе. И Система могла отобрать жен, как отобрала у Калинина, Молотова, а они даже пикнуть не посмели. »
« [pri privilegiita vivo de la partia elito en Sovetunio] Ĝenerale traktado de la familioj estas estima. Transporti edzinon al laborejo, de laborejo, infanojn al vilao, de vilao — por tiuj ĉi celoj servas “Volga”, destinita por respektiva personon, kun ŝoforoj laborantaj alterne, kaj kun prestiĝaj numerplatoj. “ZIL” kompreneble apartenas al la patro de la familio. »
« Вообще, к семьям отношение уважительное. Отвезти жену на работу, с работы, детей на дачу, с дачи — для этих целей служит закрепленная «Волга» с водителями, работающими посменно, и с престижными номерами. «ЗИЛ», само собой, принадлежит отцу семейства. »
« …kiam gardistaro instrukciis la edzinon kaj la infanojn, oni postulis ke ili ne donu al mi legomojn kaj fruktojn de merkato, ĉar la nutraĵoj povas esti venenitaj. Kaj kiam la filino heziteme demandis ĉu ili mem povos manĝi tion, oni respondis al ŝi: vi povos kaj li ne. Do vi veneniĝu kaj li estas sankta afero… »
« …когда охрана проводила инструктаж с женой и детьми, было потребовано, чтобы они не давали мне овощи и фрукты с рынка, поскольку продукты могут быть отравлены. И когда дочь робко спросила, можно ли есть им, ей ответили: вам можно, а ему нельзя. То есть вы — травитесь, а он — святое… »
« [pri privilegiita vivo de la partia elito en Sovetunio] “ZIL” ankoraŭ ne foriris tra pordego kaj jam laŭ la tuta itinero estas informataj postenoj de trafikpolico. Ĉie oni aranĝas verdan lumon, la aŭto fulmokuras senhalte, rapide, agrable… Membrojn de Politburoo laŭ la tuta itinero akompanas ankaŭ speciala aŭto, “Volga”. Kiam al mi venis kelkaj avertoj kun minacoj, ankaŭ al mi oni donis tian “Volga”. Mi postulis ke oni forigu ĝin, sed ricevis respondon, ke mia sekureco estas ekster miaj kompetentoj. Kie ajn mi estas, la aŭto kun speciala telefonio ĉiam estas en la sama loko. »
« «ЗИЛ» не успел еще выехать за ворота, а уже по всему маршруту следования оповещаются посты ГАИ. Всюду дается зеленый свет, машина мчится без остановок, быстро, приятно… Членов Политбюро по всему пути еще ведет и машина сопровождения, «Волга». Когда в мой адрес поступило несколько предупреждений с угрозами, мне тоже выделили такую «Волгу». Я потребовал, чтобы ее убрали, но получил ответ, что вопросы моей безопасности — не моя компетенция… «ЗИЛ» рядом со мной круглосуточно. Где бы я ни находился, машина со спецсвязью всегда здесь же. »
« [pri privilegiita vivo de la partia elito en Sovetunio]Por ferioj ankaŭ estis granda elekteblo: Picundo, Gagro, Krimeo, Valdajo, aliaj lokoj. Al estro de gardistaro oni donis, se mi ne eraras, ĉirkaŭ kvar mil rublojn — tio estis por etaj elspezoj… Al maro oni alportadis en aŭto, kvankam ĝi situas ducent metrojn for de vilao, ne pli. »
« Для проведения отпуска также был богатый выбор: Пицунда, Гагры, Крым, Валдай, другие места. Старшему охраны выдавали, если не ошибаюсь, что-то около четырех тысяч рублей — это, так сказать, на карманные расходы… К морю подвозят на машине, хотя от дачи до него метров двести, не больше. »
« Eble mi diros diskuteblan opinion, sed mi opinias ke perestrojko ne haltus, eĉ malgraŭ ĉiuj taktikaj eraroj kiuj estis faritaj, se Gorbaĉov persone povus superi sin rilate specialajn privilegiojn. Se li mem rezignus je tute ne necesaj, sed kutimaj kaj agrablaj privilegioj. Se li ne komencus konstrui por si domon sur Lenin-montoj, novan vilaon apud Foroso. Kaj poste patose diri dum la kongreso de la popolaj deputitoj ke li tute ne havas personan vilaon. Kiom hipokrite tio sonis, ĉu li mem ne komprenis tion? »
« Может быть, я выскажу небесспорное мнение, но думаю, перестройка не застопорилась бы даже при всех тех ошибках в тактике, которые были совершены, если бы Горбачев лично смог переломить себя в вопросах спецблаг. Если бы сам отказался от совершенно ненужных, но привычных и приятных привилегий. Если бы не стал строить для себя дом на Ленинских горах, новую дачу под Москвой, перестраивать еще одну дачу в Пицунде, а затем возводить новую суперсовременную под Форосом. И в конце концов с пафосом говорить на съезде народных депутатов, что у него вообще нет личной дачи. Как же лицемерно это звучало, неужели он сам этого не понимал? »
« [pri Miĥail Gorbaĉov] Li ŝatas vivi bele, lukse, komforte. Al li helpas tiurilate lia edzino. Ŝi bedaŭrinde ne rimarkas kiom atente kaj kritike spuras ŝin milionoj da sovetiaj homoj, speciale virinoj. Ŝi deziras esti videbla, ludi rimarkindan rolon en la vivo de la lando. Plej verŝajne en sata, riĉa, kontenta socio tio estus perceptata normale kaj nature, sed nur ne ĉe ni, almenaŭ ne nun. Tio ankaŭ estas eraro de Gorbaĉov, li ne sentas reagon de la homoj. »
« Он любит жить красиво, роскошно, комфортно. Ему помогает в этом отношении его супруга. Она, к сожалению, не замечает, как внимательно и придирчиво следят за ней миллионы советских людей, особенно женщины. Ей хочется быть на виду, играть заметную роль в жизни страны. Наверняка в сытом, богатом, довольном обществе это было бы воспринято нормально и естественно, но только не у нас, по крайней мере, не сейчас. Это тоже ошибка Горбачева, он не чувствует реакции людей. »
« [pri Miĥail Gorbaĉov] Liaj renkontiĝoj kun laboristoj estas nura maskerado: kelkaj homoj staras, konversacias kun Gorbaĉov kaj ĉirkaŭe staras ĉeno da gardistoj. Kaj homojn tiujn, kontrolitajn, ŝajnigantajn la popolon, oni alportadis en specialaj busoj… Kaj ĉiam tio estas monologo. Oni ion diras al li kaj kion, li ne aŭdas, nek deziras aŭdi, li parolas ion sian… »
« Его встречи с трудящимися — маскарад, да и только: несколько человек стоят, разговаривают с Горбачевым, а вокруг целая цепь охраны. А людей этих, проверенных, изображающих народ, на специальных автобусах подвозили… И всегда это — монолог. Ему что-то говорят, а что, он не слышит и слышать не хочет, говорит что-то свое… »
« Vivi kiel vivas la tuta civilizita mondo estas tre dezirinde. Kaj pro tio mi neniam komprenos Gorbaĉovon, kiu kiel mi jam skribis, en kongreso fiere diris ke li ne havas personan vilaon. Kio estas fierinda ĉi tie, kio ĝojiga? Estas malbone ke li ne havas. Devas ĝenerala sekretario havi personan vilaon, konstruitan je mono gajnita per persona laboro, same kiel havi ĝin laboristo, verkisto, inĝeniero, instruisto… Sed persona-ŝtata estas por li preferinda. »
« Вообще, жить, как живет весь цивилизованный мир, очень хочется. И поэтому никогда не пойму Горбачева, который, я уже писал об этом, на съезде гордо произнес, что у него нет личной дачи. Чем здесь гордиться, чему радоваться? Плохо, что нет. Должна быть у Генерального секретаря личная дача, построенная на деньги, заработанные личным трудом, как у рабочего, писателя, инженера, учителя… Но персонально-государственная — это для него лучше. »
« Ni havas, laŭ kalkuloj de niaj teoriistoj, 26 difinojn de sovetia vivmaniero. Evidente baldaŭ estos la sama nombro de variaĵoj de socialismo. »
« У нас существует, по подсчетам наших теоретиков, 26 определений советского образа жизни. Очевидно, скоро будет столько же разновидностей социализма. »
« Mia opinio estas jena: ni ankoraŭ estas nur konstuantaj socialismon. Ni bezonas honestan, vere sciencan teorion, kiu povus akumuli kaj konsideri sen spekulado sepdekjaran sperton de nia ekzistado. »
« Мое мнение таково: мы социализм только еще строим. Нужна честная, поистине научная теория, которая могла бы обобщить и учесть без спекуляции семидесятилетний опыт нашего бытия. »
« [pri plenkunveno la 11-an de novembro 1987] Subite matene la 11-an de novembro aŭdiĝis telefonvoko. ATC-1 [aŭtomata telefona stacio] “la Kremla”, priservanta altrangulojn. Tio estis Gorbaĉov. Kvazaŭ li telefonis min ne en hospitalo, sed en mia vilao. Li per trankvila tono diris: “Necesas, Boris Nikolajeviĉ, veni al mia vilao por mallonge. Nu kaj poste eble ni ankaŭ laŭvoje aranĝos la plenkunvenon de la Moskva Urba [Partia] Komitato”. Mi diras ke mi ne povas veni, mi estas en lito, al mi kuracistoj ne permesas eĉ ellitiĝi. “Ne gravas, — diris li vigle, — kuracistoj helpos”. Tion mi neniam povos kompreni… Kompreni tian kruelecon ne eblas… »
« Вдруг утром 11 ноября раздался телефонный звонок. АТС-1 «кремлевка», обслуживающая высших руководителей. Это был Горбачев. Как будто он звонил не в больницу, а ко мне на дачу. Он спокойным тоном произнес: «Надо бы, Борис Николаевич, ко мне подъехать ненадолго. Ну а потом, может быть, заодно и Московский пленум горкома проведем». Говорю, я не могу приехать, я в постели, мне врачи даже вставать не разрешают. «Ничего, — сказал он бодро, — врачи помогут». Это я никогда не смогу понять… Понять такую жестокость невозможно… »
« [pri plenkunveno la 11-an de novembro 1987] Gorbaĉov singadre parolis pri emeritiĝo. Kuracista konsiliĝo tuj proponis al mi pripensi tion. Unue mi, interparolinte kun la edzino, diris: atendu, ni revenos al tiu afero post elhospitaliĝo. Poste mi pripensis, meditis serioze. Ne, decidis mi, emeritiĝo por mi estas garantiita morto. Mi ne povos transloĝiĝi al vilao kaj planti aneton kaj rafaneton. Mi bezonas homojn, laboron, sen ĝi mi pereos. Mi diris al kuracistoj ke mi malaprobas tion. Pasis iom da tempo, al mi en hospitalo denove telefonis Gorbaĉov kaj proponis laboron de la unua vic-prezidanto de la Ŝtatkonstruado, ministro de Sovetunio. Por mi en tiu momento estis absolute egale. Mi aprobis sen pensi eĉ unu sekundon. Li aldonis: “En politikon mi ne plu allasos vin”. »
« Горбачев осторожно говорил о пенсии. Врачебный консилиум сразу предложил мне подумать об этом. Сначала я, поговорив с женой, сказал: подождите, к этому разговору вернемся после выхода из больницы. Потом подумал, поразмышлял серьезно. Нет, решил, пенсия для меня — это верная гибель. Я не смогу перебраться на дачу и выращивать укроп, редиску. Мне нужны люди, работа, без нее я пропаду. Сказал врачам, что не согласен. Прошло немного времени, мне опять в больницу позвонил Горбачев и предложил работу первого заместителя председателя Госстроя, министра СССР. Мне в тот момент было абсолютно все равно. Я согласился, не раздумывая ни одной секунды. Он еще добавил: «До политики я тебя больше не допущу». »
« Ŝajnas al mi ke se Gorbaĉov ne havus Jelcinon, li devus elpensi lin. Malgraŭ lia lastatempe negativa rilato al mi, li estis komprenanta ke tia homo, akra, pika, malebliganta vivi trankvile al burokratiĝinta partia aparato, estas necesa, ke necesas teni lin proksime, apude. En tiu ĉi viva spektaklo ĉiuj roloj estas distribuitaj kiel en bona dramo. Ligaĉov estas konservativulo, negativa rolulo; Jelcin estas arogantulo, kun maldekstraj ekstremoj, kaj saĝa, ĉion komprenanta ĉefa heroo estas Gorbaĉov mem. Evidente tiel li vidis ĉion ĉi. »
« Мне кажется, если бы у Горбачева не было Ельцина, ему пришлось бы его выдумать. Несмотря на его в последнее время негативное отношение ко мне, он понимал, что такой человек, острый, колючий, не дающий спокойно жить забюрокраченному партийному аппарату, необходим, надо его держать рядышком, поблизости. В этом живом спектакле все роли распределены как в хорошей пьесе. Лигачев — консерватор, отрицательный персонаж; Ельцин — забияка, с левыми заскоками и мудрый, всепонимающий главный герой, сам Горбачев. Видимо, так ему все это виделось. »
« Malfacile formiĝis ankaŭ miaj rilatoj kun intelektularo, iu kreis miton, verŝajne oni iel ligis tion al mia karaktero, ke mi estas gvidanto de Stalin-tipo, sed tio estas absoluta malvero. Jam pro tio ke mi per mia tuta estaĵo kontraŭas tion kio okazis en tiuj jaroj. Kaj kiam oni forkondukis la patron nokte, ankaŭ tion mi memoras. »
« Трудно складывались отношения и с интеллигенцией, кто-то пустил миф, наверное, это как-то связали с моим характером, что я лидер сталинского типа, но это абсолютная неправда. Хотя бы потому, что я нутром, всем своим существом против того, что произошло в те годы. И когда отца уводили ночью, а было мне шесть лет, я это тоже помню. »
« Al la 19-a partia konferenco ĉiuj preparadis sin. Sin preparadis estraro, aparato de la CK, multon atendis de ĝi la partio kaj ankaŭ la tuta socio. Nun oni jam povas certe diri ke la konferenco sukcesis ekmovigi la socion. Tamen ĝi ne iĝis historia turno en la vivo de la lando kia ĝi devintus esti. Iuj el ĝiaj decidoj evidentiĝis pli konservativaj ol stato de la socio tiutempe. »
« К XIX Всесоюзной партконференции готовились все. Готовилось руководство, аппарат Центрального Комитета, многого от нее ждала партия да и все общество. Сейчас уже можно определенно сказать, что, конечно, конференция смогла дать толчок развитию общества. Однако не стала тем историческим поворотным моментом в жизни страны, каким должна была стать. Некоторые ее решения оказались более консервативны, чем состояние общества в тот момент. »
«Perestrojko ekskuis la popolon. Kaj evidente necesintus komenci la perestrojkon ĝuste de la partio. Poste ĝi kondukus post si, kiel ĉiam, ĉiujn aliajn. Sed la partio, de la vidpunkto de perestrojko, postrestis. »
« Перестройка встряхнула народ. И видимо, перестройку надо было начинать именно с партии. Затем она повела бы за собой, как всегда, всех остальных. А партия, как раз с точки зрения перестройки, и отстала. »
« Nun aperis nova populara vortumo: oni voĉdonis ne por Jelcin, oni voĉdonis kontraŭ aparato. Estas supozate ke tiu ĉi frazo devas ofendi min. Sed mi pensas ke tio estas bonege.Tio signifas ke ne vane mi komencis tiun malfacilegan lukton kontraŭ partiaburokrataro. »
« Сейчас появилась новая расхожая формула: голосовали не за Ельцина, голосовали против аппарата. Предполагается, что эта фраза должна меня обидеть. А по-моему, это замечательно. Значит, все-таки не зря я начал эту непосильную борьбу против партийной бюрократии. »
« При дефиците правдивой (и даже лживой) информации народ живет слухами. Это самое главное телеграфное агентство Советского Союза, главнее самого ТАССа. »
« Kial mi ĉiam estis inter tiuj kiuj sufiĉe trankvile traktas la alvokojn al tuja plurpartieco? Ĉar la fakto mem de ekzistado de pluraj partioj solvas nenion. […] ĝis plurpartieco vera, civilizita, ni ankoraŭ devas kreski kaj kreski. Kaj jen plia rimarko. Ni ankoraŭ ne havas plurpartiecon. Sed tio estas iluzio diri ke ni havas unu partion. Unuecan kaj nevenkeblan. Sed efektive, se en nia KPSU membras samtempe Jurij Afanasjev kaj Viktor Afanasjev, Jelcin kaj Ligaĉov, deputito Samsonov kaj deputito Vlasov, kompletaj antipodoj laŭ la pozicioj kaj laŭ la agoj, tio signifas ke ni komplete konfuziĝis je nocioj kaj tute forgesis kio estas la partio. »
« Почему я всегда был одним из тех, кто достаточно спокойно относился к лозунгам о немедленной многопартийности? Да потому, что сам факт существования многих партий еще ничего не решает. […] до многопартийности, настоящей, цивилизованной, нам еще надо расти и расти. И еще одно замечание. Пока у нас нет многопартийности. Но ведь это иллюзия, что у нас одна партия. Единая и непобедимая. На самом деле, если у нас в одной КПСС состоят Юрий Афанасьев и Виктор Афанасьев, Ельцин и Лигачев, депутат Самсонов и депутат Власов, полные антиподы и по позициям, и по поступкам, значит, мы уже совсем запутались в понятиях и забыли вообще, что такое партия. »
« Nia Supera Konsilio estas ne de Stalin-Breĵnev — tio estas tro altigita aŭ eble malaltigita pritakso. Ĝi estas de Gorbaĉov. Komplete spegulanta malsinsekvon, timemon, ŝaton de duonagoj kaj duondecidoj de nia prezidanto. Ĉiujn agojn la Supera Konsilio faras oble pli malfrue ol necesas. Ĝi ĉiam postrestas la eventojn, same kiel nia prezidanto. »
« Наш Верховный Совет не сталинско-брежневский — это скорее завышенная, а может, и заниженная оценка. Он — горбачевский. Полностью отражающий непоследовательность, боязливость, любовь к полумерам и полурешениям нашего Председателя. Все действия Верховный Совет предпринимает гораздо позже, чем надо. Он все время запаздывает за уходящими событиями, как и наш Председатель. »
« Kaj preskaŭ moke je niaj senfruktaj pli ol kvar jaroj da perestrojko, en kelkaj tagoj kaj GDR, kaj Ĉeĥoslovakio, kaj Bulgario faris tian salton de pasinteco antaŭen, al la normala, homa, civilizita socio, ke jam ne estas klare, ĉu ni povos iam atingi ilin. »
« И почти в насмешку над нашими вымученными четырьмя с лишними годами перестройки за считанные дни и ГДР, и Чехословакия, и Болгария совершили такой скачок из прошлого вперед к нормальному, человеческому, цивилизованному обществу, что уже и неясно теперь, сможем ли мы их когда-нибудь догнать. »
« En Moskvo cirkulas onidiroj, ke dum la plej proksima plenkunveno estas planata renverso. Oni deziras forigi Gorbaĉovon de la posteno de ĝenerala sekretario de CK KPSU kaj lasi por li estradon de la popolaj deputitoj. Mi ne kredas al tiuj ĉi onidiroj, sed se tio efektive okazos, mi batalos en la plenkunveno por Gorbaĉov. Ĝuste por li — mia eterna oponanto, ŝatanto de duonpaŝoj kaj duonagoj. Tiu taktiko finfine pereigos lin, se li kompreneble ne komprenos tiun ĉi sian ĉefan eraron. Sed nun, almenaŭ ĝis la plej proksima kongreso, dum kiu eble aperos novaj gvidantoj, li estas la sola homo kiu povas deteni la partion de definitiva disfalo. »
« По Москве бродят слухи, что на ближайшем Пленуме намечается переворот. Хотят снять Горбачева с поста Генерального секретаря ЦК КПСС и оставить ему руководство народными депутатами. Я не верю этим слухам, но уж если это действительно произойдет, я буду драться на Пленуме за Горбачева. Именно за него — своего вечного оппонента, любителя полушагов и полумер. Эта тактика его в конце концов и погубит, если, конечно, он не осознает этой своей главной ошибки сам. Но сейчас, по крайней мере до ближайшего съезда, на котором, может быть, появятся новые лидеры, он единственный человек, который может удержать партию от окончательного развала. »
