| « Nenio tiom ofendas homojn kiel netrovo ne de kulpuloj; kiu ajn okazo aperu, homoj konsideras sin ofenditaj se mankas iu por lin akuzi, — kaj sekve kritiki, puni. Akuzi estas oble pli facile ol kompreni. Kompreni eventon, krimon, malfeliĉon estas ege grave kaj tio estas kompleta kontraŭo de rezolutaj deklaroj de severaj juĝistoj, kompreni signifas en vasta senco de la vorto — malkondamni, restarigi: la afero profunde homa, sed malfacila kaj malbela. Malkondamni la falinton estas same kiel egaligi lin al mi. Tute alia afero estas de alteco de sia morala majesto riproĉi kaj malhonorigi lin, montrante al si, kvankam mankas iu ajn simileco en la pozicioj kaj la predikanto plejparte estas kiel la muso en holanda fromaĝo![1] Lasinte tiun vantecon, ni demandas, por kio ni juĝu? Por la juĝo kaj kondamno ekzistas pozitiva leĝaro, havanta tiukampe pli da rajtoj — povon, potencon. Nia privata afero estas penetradi mense en eventon, prilumi ĝin ne por puni kaj premii, ne por pardoni — ĉi tie estas same multe da fiero kaj eĉ pli da ofendo — sed ĉar, alportante lumon al kaŝejoj, al subterejoj de la vivo, el kiuj foje estas vokataj teruraj okazaĵoj, ni transformas ilin el kaŝitaj je evidentaj kaj malkaŝaj. » | | « Ничем люди не оскорбляются так, как неотысканием виновных; какой бы случай ни представился, люди считают себя обиженными, если некого обвинить — и, следовательно, бранить, наказать. Обвинять гораздо легче, чем понять. Понять событие, преступление, несчастие чрезвычайно важно и совершенно противоположно решительным сентенциям строгих судей, понять — значит, в широком смысле слова, оправдать, восстановить: дело глубоко человеческое, но трудное и неказистое. Оправдать падшего — то же, что поставить его на одну доску со мною. То ли дело с высоты своего нравственного величия упрекать и позорить его, указывая на себя, хотя в положении и нет никакого сходства и проповедник по большей части — известная мышь в голландском сыре! Оставя эту суетность, спрашиваем, для чего нам судить? Для суда и осуждения есть положительное законодательство, имеющее на это более права — силу, власть. Наше партикулярное дело — проникать мыслью в событие, освещать его не для того, чтоб наказывать и награждать, не для того, чтоб прощать, — тут столько же гордости и еще больше оскорбления, — а для того, что, внося свет в тайники, в подземельные ходы жизни, из которых вызываются иногда чудовищные события, мы из тайных делаем их явными и открытыми. » |
Akuzo en Vikipedio
